Przejdź do zawartości

Wodnik białobrewy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wodnik białobrewy
Hypotaenidia philippensis
(Linnaeus, 1766)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

żurawiowe

Rodzina

chruściele

Podrodzina

wodniki

Rodzaj

Hypotaenidia

Gatunek

wodnik białobrewy

Synonimy
  • Rallus philippensis Linnaeus, 1766
  • Gallirallus philippensis (Linnaeus, 1766)
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]

Wodnik białobrewy (Hypotaenidia philippensis) – gatunek ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae), zamieszkujący wschodnią Indonezję po Moluki i Filipiny oraz wschodnią Australię, Nową Zelandię i wiele wysp zachodniego i środkowego Pacyfiku. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Karol Linneusz w 12. edycji Systema Naturae (1766). Nowemu gatunkowi nadał nazwę Rallus philippensis[2]. Obecnie (2022) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza wodnika białobrewego w rodzaju Hypotaenidia[3]; niektórzy autorzy umieszczają go w Rallus lub Gallirallus[4][5][6]. IOC wyróżnia 20 podgatunków[3], niektórzy autorzy wyróżniają ich do 26. Niekiedy za podgatunek wodnika białobrewego uznawany jest wodnik chathamski (H. dieffenbachii)[4]. Okaz, który stanowił holotyp wymarłego, hipotetycznego gatunku znanego jako Gallirallus sharpei, prawdopodobnie reprezentował odmianę barwną wodnika białobrewego, co potwierdziło badanie genetyczne z 2008 (wyników nie opublikowano)[7].

Podgatunki i zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

IOC wyróżnia następujące podgatunki[3]:

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała: 25–33 cm; masa ciała 126–234 g u samców, 115–265 g u samic[4]. Średniej wielkości chruściel, o długim, mocnym dziobie i długich, jasnoczerwonawych lub żółtych nogach z długimi palcami. Grzbiet jest barwy brązowawej, z rysunkiem z ciemnych pasków i białych plam. Nad okiem ciągnie się biały pas. Szara spodnia strona szyi odcina się od czarno-biało poprzecznie prążkowanej piersi i brzucha. Przez pierś biegnie poprzeczny, szeroki, czerwonawo-brązowawy pas. Ma zaokrąglone skrzydła. Młode ptaki są ciemniejsze i na stronie grzbietowej nie są biało nakrapiane.

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Środowiskiem życia tych ptaków jest gęsta roślinność na obrzeżach różnych zbiorników lub upraw. Spotykane są także w okolicach zbiorników pochodzenia antropogenicznego, jak osadniki, i rowów odpływowych. Pożywieniem tych ptaków są skorupiaki, mięczaki, owady, płazy[9], pajęczaki, jaja żółwi i ptaków, małe ryby[4], padlina, nasiona i odpadki[9]. Żerują zazwyczaj wcześnie rano i wieczorem. Zwykle obserwowane są pojedynczo lub w parach[9].

Jaja z kolekcji muzealnej

Okres lęgowy różni się w zależności od miejsca występowania[4]. Gniazdo umieszczone jest w wysokich trawach lub w szuwarach, jego budulec stanowią trawy. Zniesienie liczy 5–8 jaj. Obydwa ptaki z pary wysiadują je przez około 19 dni. Młode w dobę od wyklucia opuszczają gniazdo. Następnie nadzorowane są przez rodziców, żerują same lub otrzymują pokarm od matki[9].

Status

[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje wodnika białobrewego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2022). Globalny trend liczebności oceniany jest jako stabilny, choć u niektórych populacji nie jest on znany[1].

Podgatunek H. p. macquariensis wymarł pod koniec XIX wieku[7]. Za jego wymarcie odpowiadają wprowadzone na wyspę koty, szczury i weki (Gallirallus australis), zjadające jaja i pisklęta tych ptaków. Wymarcie wodników południowych przyśpieszyło niszczenie środowiska przez również wprowadzone na wyspę króliki[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Hypotaenidia philippensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  2. Karol Linneusz: Systema Naturae. Wyd. 12. T. 1 cz. 1. 1766, s. 263.
  3. a b c d e f g F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-05]. (ang.).
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Taylor, B. & Motis, A.: Buff-banded Rail (Hypotaenidia philippensis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
  5. B. Taylor & A. Motis: Buff-banded Rail (Gallirallus philippensis), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-01-05]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  6. Gallirallus philippensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-18] (ang.).
  7. a b Buff-banded Rail Hypotaenidia philippensis. BirdLife International. [dostęp 2023-01-05].
  8. a b P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 – chruściele – Rails and Coots (wersja: 2022-08-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-05].
  9. a b c d BirdLife Australia: Buff-banded Rail. Basic information. Birds in Backyards. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].
  10. Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 102. ISBN 978-1-4729-3745-2.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]